Czym się różni transport morski od śródlądowego?

Transport wodny odgrywa kluczową rolę w logistyce, odpowiadając za przewóz dużych ilości ładunków na różne odległości. Jak podaje Międzynarodowa Organizacja Morska (IMO), około 90% światowego handlu odbywa się właśnie drogą morską, co świadczy o skali i znaczeniu tego sektora. Równolegle transport śródlądowy, choć mniej spektakularny w skali globalnej, odpowiada za krajowy i lokalny przewóz towarów, zwłaszcza w rejonach o dobrze rozwiniętej sieci rzek i kanałów. Czym różni się transport morski od śródlądowego i jakie typy ładunków są przez nie obsługiwane?

Transport wodny a morski

Na początek warto pokrótce wytłumaczyć, czym właściwie jest transport wodny i jakie odmiany wyróżnia się w ramach tej kategorii. Jest to ogólne pojęcie, które odnosi się do wszystkich typów przewozów (osób, towarów lub innych ładunków) realizowanych drogą wodną – zarówno po morzach i oceanach, jak i rzekach, jeziorach czy kanałach. Jest to bardzo ważny sektor światowej gospodarki, który pozwala na sprawny handel międzynarodowy, transport towarów masowych, jak również podróżowanie.
Transport wodny dzieli się na kilka podstawowych rodzajów:

• transport morski;
• transport śródlądowy;
• transport przybrzeżny (przewóz wzdłuż wybrzeży i brzegów morskich, często między portami);
• transport promowy;
• transport kontenerowy;
• transport wycieczkowy;
• transport samochodowy wodny.

Każdy z powyższych rodzajów pełni odmienną funkcję i jest dostosowany do konkretnych potrzeb transportowych, geograficznych oraz technicznych.

Na czym polega transport morski?

Transport morski to podstawowy filar globalnej logistyki, umożliwiający sprawny przewóz towarów i osób między kontynentami. Jego główną zaletą jest zdolność do przemieszczania ogromnych ilości ładunków przy relatywnie niskich kosztach jednostkowych, szczególnie w porównaniu z transportem lotniczym czy drogowym. Statki i specjalne jednostki pływające poruszają się po wodach oceanicznych i morskich, łącząc porty w różnych częściach świata i umożliwiając sprawne funkcjonowanie handlu międzynarodowego. W zależności od przewożonego ładunku wykorzystuje się następujące środki transportu morskiego:

• kontenerowce – statki przewożące towary w standaryzowanych kontenerach (głównie o długości 20 i 40 stóp), pozwalając tym samym na szybki załadunek i rozładunek, jak również efektywną organizację przestrzeni ładunkowej. Wykorzystuje się je do transportu różnych towarów, w tym elektroniki, tekstyliów, żywności i maszyn przemysłowych;
• masowce – stosowane do transportu ładunków sypkich (np. węgiel, zboże, rudy metali, cement). Wyróżniają się dużą ładownością i stosunkowo prostą strukturą pokładu, co umożliwia łatwy załadunek materiałów bez potrzeby pakowania;
• tankowce – jednostki specjalistyczne wykorzystywane do przewozu cieczy, np. ropy naftowej, produktów rafineryjnych czy chemikaliów. Posiadają systemy zabezpieczające (m.in. podział na zbiorniki), które chronią przed wyciekiem i gwarantują bezpieczeństwo podczas transportu;
• gazowce – umożliwiają przewóz skroplonego gazu ziemnego (LNG) oraz innych gazów przemysłowych. Bazują na zaawansowanych rozwiązaniach technologicznych, które pozwalają na utrzymanie bardzo niskiej temperatury i ciśnienia;
• drobnicowce – służą do transportu tzw. drobnicy, czyli towarów pakowanych w takie jednostki transportowe jak skrzynie, beczki lub worki. Nie wymagają konteneryzacji, przez co mogą być stosowane do przewozu ładunków o niestandardowych wymiarach;
• statki ro-ro (roll-on/roll-off) – obsługują transport ładunków tocznych, takich jak samochody, ciężarówki, naczepy lub wagony kolejowe. Posiadają specjalne rampy umożliwiające bezpośredni wjazd i wyjazd pojazdów, co przyspiesza operacje portowe;
• statki pasażerskie – przewożą osoby na trasach międzynarodowych i regionalnych. Wśród nich wyróżnia się promy pasażerskie (wraz z promami samochodowymi) oraz luksusowe statki wycieczkowe, które funkcjonują jak hotele pływające.

Co to jest transport śródlądowy?

Transport śródlądowy to forma transportu wodnego, realizowana na rzekach, jeziorach i kanałach. Obejmuje zarówno przewóz towarów, jak i pasażerów, a z uwagi na charakter tych dróg wodnych (mniejsza głębokość, ograniczona szerokość, specyficzne warunki nawigacyjne), wykorzystuje mniejsze jednostki pływające, jak np.:

• barki – podstawowe jednostki przeznaczone do przewozu towarów masowych (węgiel, zboże, kruszywa, materiały budowlane, itd.). Barki wyróżniają się dużą ładownością i są dostosowane do transportu po rzekach i kanałach;
• holowniki – wykorzystywane do przemieszczania barek oraz innych jednostek transportowych, głównie na trudnych odcinkach wodnych lub w przypadku dużych konwojów. Ich zadaniem jest wprawianie w ruch jednostek pozbawionych własnego napędu;
• statki pasażerskie śródlądowe – wykorzystywane głównie w branży turystycznej oraz regularnym transporcie pasażerskim. Pływają po rzekach, jeziorach i kanałach, często oferując połączenia między różnymi miastami.

Czym różni się transport morski od śródlądowego?

W obu przypadkach mamy do czynienia z rodzajami transportu wodnego, które wykorzystują jednostki pływające do przewozu osób i towarów. Różnią się jednak pod względem:

• zakresu działania;
• wielkości jednostek;
• typu obsługiwanych ładunków;
• znaczenia w logistyce globalnej i lokalnej.

Transport morski odbywa się na otwartych akwenach (morzach, oceanach) i służy głównie do przewozu towarów na dalekie odległości, często między kontynentami. Wykorzystuje duże, specjalistyczne statki, które są przystosowane do transportu ogromnych ilości ładunku, czesto w kontenerach (sprawdź na czym polega sztauowanie kontenerów).

Transport śródlądowy jest natomiast realizowany na rzekach, jeziorach i kanałach. W tym przypadku korzysta się mniejszych jednostek pływających, które są przystosowane do pracy w płytszych i węższych akwenach. Transport śródlądowy ma przede wszystkim znaczenie lokalne i regionalne, umożliwiając stosunkowo tani i ekologiczny przewóz towarów masowych oraz pasażerów w obrębie jednego kraju lub sąsiadujących państw.